İlk Yerli Otomobil ‘Devrim’
Türkiye’ de ilk yerli otomobil üretilmesine karar verildi. Bu işin yapılması için yurt dışında çalışanlar da dahil olmak üzere Türk mühendisler Ulaştırma Bakanlığına davet edildi. Cemal Gürsel Cumhuriyet Bayramı’na kadar otomobilin yapılmasını ister. Mühendislerin oluşturduğu ekip Eskişehir’de çalışmayı uygun bulurlar. Birlik içinde hareket etme kanaatine varırlar. Türkiye’de araba üretmeyi, dışa bağımlılığı azaltmaya karar verirler. Mühendislerimizin içinde şahsı çıkardan ziyade devletimizin yükselmesi için çalışma azmi vardır. Zorlu bir yolculuk onları beklemektedir. Gerekli hazırlıklar yapılır. Eskişehir’e giderler.
Otomobilin Yapımına Başlanması
Günler birbirini kovalarken dizayn, motor-şanzıman, karoseri, süspansiyon ve fren, elektrik donanımı, döküm işleri, satın alma işleri ve maliyet hesapları görevlerinin hangi gruba verileceği kararlaştırıldı. 129 gün içinde çalışacak hâle gelmesi gerekiyor. 4-5 kişilik 1000-1100 kilo ağırlığında bir araç yapılması, motorun 4 zamanlı ve 4 silindirli olması kararlaştırıldı. Motor bloğu Sivas Demiryolu Fabrikasında yapıldı. Parçalar hazırlanırken bazı sorunlar çıktı. Motor gövde uyumu, direksiyonun en ideal yerini bulmak, gaz, fren ve debriyaj mekanizmalarının yerlerini belirlemek kolay olmadı. Otomobilin elektrik donanımı, diferansiyel dişlileri, kardan istavrozları ve motor yatakları ile cam ve lastikleri dışında tüm parçalar yerli olarak imal edildi. Mühendisler atölyeden çıkmıyor, otomobili yetiştirmek için üstün bir mücadele veriyorlardı. Evlerine bile nadiren giden belki de gidemeyen mühendisler otomobili yetiştirme konusunda kararlıydı. Ortak bir çalışma sonucu otomobilin tüm parçaları arasında uyum sağlandı ve Devrim (ilk yerli otomobilimiz) tamamlandı. Nihayetinde 3 adet yerli otomobil üretildi.
29 Ekim sabahı Meclisin önüne devrim arabasıyla gidildi. Benzin koymayı unutmuşlar. Meclisin önünde fark edilen bu durum karşısında acilen ilk devrim otomobiline benzin kondu. Fakat Cemal Gürsel meclisin önünden ikinci devrim aracına binmişti. Yakıtı çok azdı. 100 metre kadar sonra aracın benzini bitti. Cemal Gürsel den özür dilenerek diğer araca geçmesi istendi. Cemal Gürsel diğer araca bindi. Anıtkabir’de araçtan inerken sinirlendi. Bu olay ‘Devrim’ in gelişmesini engelledi. Mühendisler iyi bir iş başarmışlardı fakat tam olarak istenilen gibi olmadı.İnsanlar bu olayı komik bir durum olarak ‘o kadar uğraştılar benzin koymayı unuttular’ biçiminde hatırlamaktadırlar.
Devrim Otomobili Şuan Nerede?
Türkiye Lokomotif ve Motor Sanayi A.Ş. Tülomsaş / Eskişehir adresinde ziyarete açıktır.Devrim otomobili hâla çalışır durumdadır. Otomobili görmek için giriş yapmak ücretsizdir ve şehir merkezinden geçen 19 ile 23 numaralı minibüslerle ulaşım sağlanabilir.
